શહીદ વીર ખુદીરામ બોસ દેશની આઝાદી માટે હાથમાં ગીતા રાખી ફાંસીને માંચડે લટકી ગયા
ભારતને આઝાદી અપાવામાં અસંખ્ય દેશભક્તો અને શહીદોએ પોતાના પ્રાણની આહુતિ આપી હતી. તે અમર શહીદો માના એક હતા ખુદીરામ બોસ. 11 ઓગસ્ટ 1908 ના રોજ 19 વર્ષની ઉંમરે હાથમાં ગીતા લઇ ફાંસીએ ચડી ગયા હતા.
અંગ્રેજ સરકાર ખુદીરામની નીડરતા અને વીરતાથી એટલી ડરી થઈ ગઈ હતી કે નાની તેમણે ફાંસી માંચડે ચડાવી દીધા હતા.
ખુદીરામ બોસનો જન્મ 3 ડિસેમ્બર 1889 માં બંગાળના મિદનાપુર જિલ્લાના હબીબપુર ગામમાં થયો હતો. તેમના પિતાનું નામ ત્રિલોક્ય નાથ બોસ અને માતાનું નામ લક્ષ્મીપ્રિયા દેવી હતું. માતા-પિતાની છાયા ખૂબ જ ટૂંક સમયમાં બાળક ખુદીરામના માથા પરથી ઉતરી, તેથી તે તેની મોટી બહેન દ્વારા ઉછેરવામાં આવ્યો. તેમના મનમાં દેશભક્તિની ભાવના એટલી મજબૂત હતી કે તેણે શાળાના દિવસોથી જ રાજકીય પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગ લેવાનું શરૂ કર્યું. 1902 અને 1903 ના વર્ષો દરમિયાન, અરબીન્ડો ઘોષ અને ભાગિની નિવેદિતાએ મેદિનીપુરમાં ઘણી જાહેર સભાઓ યોજી હતી અને ક્રાંતિકારી જૂથો સાથે ગુપ્ત બેઠકો પણ યોજી હતી.
ખુદીરામ તેમના શહેરના યુવાનોમાં પણ હતા, જે બ્રિટિશ શાસનને હટાવવા માટે આંદોલનમાં જોડાવા માંગતા હતા. ખુદીરામ મોટેભાગે સરઘસોમાં ભાગ લેતા અને અંગ્રેજી સામ્રાજ્યવાદ સામે સૂત્રોચ્ચાર કરતા. દેશ પ્રત્યેનો તેમનો પ્રેમ એટલો સંતોષકારક હતો કે તેણે નવમી ધોરણ પછી જ પોતાનો અભ્યાસ છોડી દીધો અને દેશની આઝાદીમાં મરણ પામવાની સ્વતંત્રતાની લડતમાં ડૂબી ગયો.
વીસમી સદીની શરૂઆતમાં સ્વાતંત્ર્ય ચળવળની પ્રગતિ જોઈને, અંગ્રેજો બંગાળના ભાગલા તરફ આગળ વધ્યા, જેનો સખત વિરોધ કરવામાં આવ્યો. દરમિયાન, 1905 માં બંગાળના ભાગલા બાદ ખુદીરામ બોસ આઝાદીની ચળવળમાં કૂદી પડ્યા. સત્યેન બોસના નેતૃત્વમાં તેમણે તેમના ક્રાંતિકારી જીવનની શરૂઆત કરી. માત્ર 16 વર્ષની ઉંમરે તેણે પોલીસ સ્ટેશનો નજીક બોમ્બ લગાવ્યા અને સરકારી કર્મચારીઓને નિશાન બનાવ્યા. તેઓ રિવોલ્યુશનરી પાર્ટીમાં જોડાયા હતા અને ‘વંદે માતરમ’ પત્રિકાઓ વહેંચવામાં પણ તેમનો મહત્વનો ફાળો હતો. બોસને પોલીસે 1906 માં બે વાર પકડ્યો હતો – 28 ફેબ્રુઆરી 1906 ના રોજ બોસ સોનાર બંગાળ નામનો એક પેમ્ફલેટ વહેંચતા પકડાયો હતો, પરંતુ પોલીસને ચકમો આપીને નાસી છૂટવામાં સફળ રહ્યો હતો. આ કેસમાં તેના પર રાજદ્રોહનો આરોપ મૂકાયો હતો અને તેની સામે કાયદેસરની કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી પરંતુ જુબાનીના અભાવને કારણે ખુદીરામ નિર્દોષ છૂટી ગયા હતા. બીજી વાર પોલીસે તેની 16 મેના રોજ ધરપકડ કરી હતી પરંતુ તેની યુવાનીને કારણે તેને ચેતવણી આપ્યા બાદ છૂટા કરવામાં આવ્યો હતો.
6 ડિસેમ્બર 1907 ના રોજ ખુદીરામ બોસે નારાયણગણ નામના રેલ્વે સ્ટેશન પર બંગાળના રાજ્યપાલની વિશેષ ટ્રેન પર હુમલો કર્યો, પરંતુ રાજ્યપાલ સ્પષ્ટપણે છટકી ગયો. 1908 માં, તેણે વોટસન અને પેમ્ફિલ્ટ ફુલર નામના બે બ્રિટિશ અધિકારીઓ પર બોમ્બ મારી દીધા, પરંતુ ભાગ્યએ તેમનો સાથ આપ્યો અને તેઓ બચી ગયા.
બંગાળના ભાગલાના વિરોધમાં લાખો લોકો સારક ઉપર ઉતરી આવ્યા હતા અને તે સમયે ઘણાને કલકત્તાના મેજિસ્ટ્રેટ કિંગ્સફોર્ડ દ્વારા નિર્દય રીતે સજા કરવામાં આવી હતી. તે ક્રાંતિકારીઓને ખાસ કરીને ઘણી સજા આપતો હતો. કિંગફોર્ડની કામગીરીથી બ્રિટીશ સરકાર ખુશ હતી અને મુઝફ્ફરપુર જિલ્લામાં સેશન્સ જજ તરીકે ન્યાલય બનાવી આપી. ક્રાંતિકારીઓએ કિંગફોર્ડને મારવાનું નક્કી કર્યું અને ખુદીરામ બોસ અને પ્રફુલકુમાર ચાકીને કાર્ય માટે પસંદ કરવામાં આવ્યા. મુઝફ્ફરપુર પહોંચ્યા પછી, બંનેએ બંગલા અને કિંગ્સફોર્ડની ઓફિસ અને બંગલા ઉપર નજર રાખી. 30 એપ્રિલ 1908 ના રોજ, ચાકી અને બોસ બહાર આવ્યા અને કિંગ્સફોર્ડ બંગલાની બહાર તેની રાહ જોતા હતા. ખુદીરામે અંધારામાં બંગલો ની બગી પર બોમ્બ ફેંક્યો, પરંતુ ત્યાં બે યુરોપિયન મહિલાઓ પણ મૃત્યુ પામી હતી, તે બગડીમાં કિંગફોર્ડ નહીં. અંધાધૂંધી વચ્ચે બંને ત્યાંથી ઉઘાડ પગે દોડી ગયા હતા. દોડીને ચાકીને ખુદીરામ વાઇની રેલ્વે સ્ટેશન પર પહોંચ્યો અને એક ચા વેચનાર પાસે પાણી માંગ્યું, પરંતુ ત્યાંના પોલીસકર્મીઓએ તેને શંકા કરી અને ખૂબ જ પ્રયાસ બાદ બંનેએ ખુદીરામની ધરપકડ કરી.
બીજી તરફ, પ્રફુલ્લ ચાકી પણ ભૂકંપ અને તરસથી ગ્રસ્ત હતો. 1 મહિનો રોજ, ટ્રિગુનાચરણ નામના બ્રિટીશ સરકારના એક વ્યક્તિએ તેની મદદ કરી અને રાત્રે ટ્રેનમાં ચડાવ્યું, પરંતુ ટ્રેન મુસાફરી દરમિયાન બ્રિટીશ પોલીસમાં એક સબ ઈન્સ્પેક્ટરને શંકા ગઈ અને તેણે મુઝફ્ફરપુર પોલીસને જાણ કરી . ચકી મોકમાઘાટ સ્ટેશન પર હાવડા જવા માટે ટ્રેન બદલવા માટે ઉતર્યા ત્યારે પોલીસ ત્યાં હાજર હતી. અંગ્રેજોના હાથે મરવાને બદલે ચાકીએ પોતાને ગોળી મારી અને શહીદ થઈ ગયા.
